[Review] Homo Sapiens - Lược sử loài người
Cũng đã khá lâu rồi mình không ra bài viết mới. Nhân tiện hôm nay vượt lười thì viết vài dòng cảm nghĩ cho một quyển sách rất hay mình đọc được trong nửa đầu năm nay: Sapiens - A brief history of humankind, tựa tiếng Việt là Lược sử loài người. Mình biết về tựa sách này cũng khá lâu rồi nhưng cứ lần lữa mãi, giờ mới có dịp đọc. Ảnh mình lấy tạm trên mạng vì mình đọc sách điện tử.
Sách khá dày, gồm 20 chương, chia thành 4 phần tương ứng với 4 giai đoạn chính của loài người. Đọc xong 481 trang sách, bạn sẽ có cái nhìn tổng quát, không chỉ về mặt lịch sử phát triển mà còn về cách vận hành của xã hội loài người hiện nay. Cách làm thế nào một loài sinh vật có vẻ yếu ớt, nhỏ bé lại vươn lên đầu chuối thức ăn bằng sức mạnh trí tuệ và tình cảm chứ không phải sức mạnh thể chất như các loài động vật bá chủ trái đất xưa kia. Tác giả có văn phong uyển chuyển, hài hước nên đọc rất thú vị, lôi cuốn chứ không bị nhàm chán chút nào đâu. Toàn bộ quyển sách mình đọc lắt nhắt từng ngày một tí và hoàn thành trong khoảng 1 tháng với thời gian đọc tầm 11 tiếng.
Cũng hơi xấu hổ nhưng nói thực là trước khi đọc quyển này mình khá là mù mờ về lịch sử loài người và nghĩ rằng loài người hiện tại là loài người duy nhất từng tồn tại trong lịch sử. Nhưng thực ra chúng ta chỉ là một trong những loài người mà thôi. Việc mù mờ kiến thức này cũng là một trong những lý do thôi thúc mình đọc nhiều sách khoa học và xem phim tài liệu hơn trong năm nay.
Cá nhân mình thích nhất là phần giải thích cơ chế niềm tin xây dựng xã hội loài người và phần các nước đế quốc đi xâm chiếm các nước khác. Đặc biệt phần cơ chế niềm tin, mình cảm thấy rất thú vị. Đọc xong cảm giác các vấn đề cuộc đời, mà cụ thể hơn là các tranh cãi trở nên đơn giản, và theo một mặt nào đó có phần vô nghĩa chút ít.
Tất cả những gì đang vận hành trong xã hội hiện nay đều dựa theo cơ chế này. Miễn là bạn thu hút được càng nhiều người tin vào điều mà bạn muốn truyền bá, điều đó sẽ dần trở thành lẽ phải và một điều đương nhiên. Đó là cái cách đồng tiền có được sức mạnh như hiện tại khi loài người tin rằng nó thực sự có giá trị. Đó cũng là cách các đất nước, quân đội hình thành khi người ta tin rằng "tình yêu nước" là một cái gì đó rất thiêng liêng và con người ta phải có nghĩa vụ để bảo vệ nơi mà mình thuộc về. Trong khi thực tế loài người đã di chuyển khắp nơi trên trái đất này mà không có bất kì vách ngăn phi vật lý nào. Những người thuộc nước A có thể đã từng có tổ tiên thuộc về nước B. Vậy mà giờ họ lại quay sang thù ghét, đánh nhau như những cá thể độc lập, hoàn toàn tách biệt. Hoặc cái cách các nhà chính trị gia thuyết phục mọi người ủng hộ mình để lên cầm quyền dù cho họ chưa đem lại bất kì lợi ích gì, tất cả đều hoạt động trên cơ chế niềm tin. Con người tuân theo pháp luật vì họ tin rằng đó là lẽ phải. Tin vào các ngân hàng và tổ chức tín dụng vì họ tin rằng đó là các tổ chức được đảm bảo, vân vân và mây mây. Đọc xong phần này mình có cảm giác như tất cả mọi tranh cãi trên đời này đều trở nên vô nghĩa ấy. Tất cả đều là kết quả của trí tưởng tượng con người về một niềm tin nào đó. Tự nhiên thấy mình đạt đến cảnh giới thứ 3 trong câu "Đời người có ba tầng cảnh giới, chính là: Nhìn núi thấy là núi, nhìn sông thấy là sông. Nhìn núi không còn là núi, nhìn sông không còn là sông. Nhìn núi vẫn thấy là núi, nhìn sông vẫn thấy là sông." 😂
Ngoài ra thì phần cách mạng công nghiệp với sự nổi dậy của các đế quốc cũng rất hay và để lại nhiều điều đáng suy nghĩ. Mỗi đế quốc lại có một cách xâm chiếm và rút lui khác nhau. Tuy nhiên hệ quả mà nó để lại cho xã hội loài người thì thật khó cứu vãn. Một trong số đó là sự chênh lệch về trình độ văn hóa lẫn chất lượng cuộc sống giữa các nước, các vùng. Mình đang ở bên châu Âu nên có lẽ sẽ cảm nhận được rõ ràng hơn hết sự nhức nhối của vấn đề nhập cư. Nó cũng giống như là một quả báo chăng? Khi xưa anh xâm chiếm đất nước tôi, gây ra cảnh nghèo hàn, bần tùng thì bây giờ chính anh cũng sẽ phải chịu cái gánh nặng đó khi chung tôi sang và quậy tới bến. Chính tôi của hiện giờ là hệ quả mà anh tạo ra. Điều đó thật mỉa mai làm sao.
Nói chung tóm gọn lại thì đây là một quyển sách rất hay. Bản dịch cũng rất chau chuốt, dễ hiểu và giữ được sự hài hước, dí dỏm của tác giả. Mình đọc có nhiều đoạn mà mình phì cười luôn ấy. Rất đáng để dành thời gian đọc nhé mọi người. Tiếp theo mình sẽ thử đọc quyển Lược sử Tôn giáo.
